شناخت بهتر زالو طبی

1500 سال قبل از میلاد در مصر. نوشته های سانسکریت زالو را توصیف می کنند.بقراط 1300 سال قبل از میلاد مسیح درمان با زالو را در یونان باستان معرفی کرده بود. همچنین در مان با زالو به عنوان یک روش پزشکی پذریرفته شده در بسیاری از اقوام باستان رایج بود برای نمونه میتوان به مصرهای باستان ʻ مایاها ʻبین النهرین باستان و آزتک ها اشاره داشت.
در کشو ما ایران هم استفاده از زالو در سالهای گذشته مرسوم بوده به نحوی که شیخ الریس ابو علی سینا باب مبسوطی پیرامون زالو داردو چنین میفرمایید.
زالوهایی را که به رنگ ماش و متمایل به سبز با خطوط زرنیخی در طول پشت یا زالوی سرخ مایل به زرد با حاشیه منور یا زالوهای جگری رنگ و زالوهایی که دارای سر کوچک بوده باشند یا آنهایی که شبیه دم موش یا ملخ ریز باشند از زالوهای مطلوب و مفید معرفی می کند و معتقد است که زالوهای شکم قرمز بهتر از زالوهای پشت سبز هستند به ویژه آنکه از آب جاری گرفته شده باشند و به زعم ابن سینا زالو خون را بهتر از حجامت از عمق بدن بیرون می کشد.

ابن سینا طرز زالو گرفتن را بدین گونه شرح می دهد که پس از صید کردن و سرازیر نگهداشتن زالو برای تخلیه معده خون بره با خون جانور دیگری را به نزد او می آورند تا به عنوان پیش غذا میل کند پس از پاک کردن بدن زالو با اسفنج نرم او را در آب پاک حمام می کنند و پس از شست و شوی پوست و مالش منطقه ای که خون باید گرفته شود زالو را در محل می چسبانند.

ابن سینا سفارش می کند که مواد بند آورنده خون در هنگام زالو گرفتن باید در دسترس باشد. ابن سینا زالو گرفتن را در بیماری های پوست از قبیل جوش ها، دمل های صورت و لک و پیس سودمند می دانست.

ابن سینا از قول هندی ها نقل کرده است که پاره ای از زالوها سمی هستند. او تاکید می کند که زالوهای با سر درشت و به رنگ سرمه ای یا سبز یا دارای کرک های ریز و نرم یا زالوهایی که شبیه مارماهی با خطوط لاجوردی و به رنگ بوقلمونی هستند سمی اند و باید از آنها اجتناب شود.

ابن سینا این زالوها را موجد دمل، غش، خونریزی، تب، ضعف و قرحه های بدخیم قلمداد می کند و معتقد است زالوهایی که از آب های کثیف و گل آلود شکار می شوند نامناسب هستند.

در عوض زالوهای صید شده از آب خزه دار و محل زندگی قورباغه ها را مناسب می داند و تاکید می کند اگر کسی منکر این شد و زالوی همزیست با قورباغه را زیان آور شمرد خلاف به عرض شما رسانده و گوش به حرف او ندهید،در دایره المعارف بریتانیا برخلاف مندرجات متن قانون تصریح شده است که زالوی سمی وجود ندارد و هیچ یک از زالوها سمی نیستند.
بعد از پیشرفت علوم و فنون پزشکی در عصر رنسانس استفاده از از زالو نسبت به قبل کمتر شد به نحوی که فقط افراد خاصی تمایل به استفاده از زالو داشتن . دهه هفتاد دوران شروع استفاده مجدداز زالو در درمان بیماریها میباشد طوریکه که زالو درمانی به کمک طب نوین توانست در اتاقهای عمل و خصوصا در پیوند اعضا کمک زیادی به بیماران بکند به نحوی که زالو در سال 2004 توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)به عنوان یک وسیله درمانی و جراح کوچک لقب گرفت.
بیش از 600 گونه زالو شناخته شده وجود دارد اما تنها 3 گونه آن پزشکی میباشد که عبارتند Hirudo medicinalis ، verbana H. و H. orientalis . زالو ها حداکثر میتوانند تا 20سانتی متر طول داشته باشند اگرچه آنها دارای 5 جفت چشم هستن اما برای پیدا کردن طعمه خود از حس بویایی خود استفاده میکنند. زالو ها دارای 300 دندان میباشند که بر روی 3فک قرار دارند . هرکدام از فکها شامل 100 دندان و غدد بزاقی میباشند که این غدد بیش از 100 ماده مفید ترشح میکنند که برای بدن انسان مفید میباشد ʻ مهمترین آنها هیرودین میباشد .
زالو بعد از چسبیدان به بدن میزبان خود میتواند به راحتی توسط 300 دندان تعبیه شده روی 3فک خود پوسط بدن میزبان را به شکل ستاره سوراخ و همزمان هم شروع به مکیدن و خوردن خون کثیف کند و هم بیش از 100 ماده موثر را توسط غدد براقی ترشح و وارد بدن میزبان نماید .به اختصار به برخی از این آنزیم ها اشاره میکنیم.
1 Hirudinهیرودین :
.هیرودین را میتوان مهمترین و شناخته شده ترین آنزیم زالو و قوي ترین ماده اي ضد انعقادي موجود نام برد و از ماده شیمایی هپارین قوي تر میباشد .آنزیم هیرودین به وسیله سایر فاکتورهای موجود دربزاق زالو تقویت میگردد که فعالیتی مشابه روي گردش خون دارند این
فاکتورها عبارتند از:
Hementinهمنتین
Anti Statinآنتی استاتین
هیرودین تراپی درمان بسیار موثری برای اختلالات قلبی و عروقی میباشد .
ثابت شده‌است که Hirudotherapy در درمان اختلالات وریدی حاد مثل, subacute , thrombophlebitis مزمن و سندرم پیش - موثر بوده‌است. چهل بیمار مبتلا به سندروم post با گذاشتن 7 تا 12 زالو که هر 3 تا 4 هفته بر روی پاهای خود قرار داده بودند , تحت درمان قرار گرفتند . بعد از درمان , 70 درصد بیماران ادعا کردند که مشکلشان حل شده , 52 درصد گفته‌اند که کم‌تر درد دارند , 40 درصد دارای رنگ پوست بهتر و طبیعی تری شدند. هیچ عفونت قابل‌توجه خون گزارش نشده است همچنین درخصوصhirudotherapy و اختلالات قلبی عروقی , مطالعه‌ای توسط Kuznezova و همکاران نشان داد که بیش از 50 درصد بیمارانی که از نارسایی قلبی عروقی رنج می‌برند کاهش تورم محیطی را نشان دادند .
2 بدلین Bdelin
این یک آنزیم مهارکننده پروتئاز Protease مانند تریپسین Tripsin کیموتریپسین ،Chymotripsin یا
پلاسیمین Plasmin .است که فاکتورهاي تورم و پخش شدن در بافت می باشد.
3 آپیراز Apyrase
.آپیراز یک آنزیم قوي ضد تجمع پلاکت ها می باشد که باعث بهتر شدن جریان خون می گردد.
4 اگلین Eglin
اگلین، ضمن این که یک انزیم ضد تورم است، ضد اکسیداسیون Antioxidant و ضد رادیکال
Antiradical .نیز می باشد.
5 داستاببلاز Desta bilase
این آنزیم که قدرت ضد تجمع پلاکتی بسیار قوي دارد عملش از بین بردن لخته خون می باشد .
6 هیالورونیداز Hyaluronidase
این ماده هم به عنوان فاکتور بخشی و هم به عنوان یک آنتی بیوتیک عمل می کند .
7 لیپازها و استرازها Lipases and Esterases
.این مواد خاصیت لیپولیتیک دارند. بر مثال چربی را آب کرده که استفاده هاي درمانی آن رو به کسترش میباشد.
8 یک ماده بی حس کننده Anesthetic agent
وقتی زالو پوست را نیش می زند ایحاد یک زخم به شکل ستاره سه شاخه ( مانند آرم اتومبیل مرسدس بنز ) می کند
که کاملا بدون درد می باشد وبه دلیل وجود ماده ي قوي بی حس کننده، به سادگی یک احساس خنکی ایجاد
می نماید.
9 آنتی الاستاز Antielastase
این ماده که از طریق کنترل عمل الاستاز فعالیت می کند آنزیمی است که الاستین جلوي را، به خصوص در پوست،
تنزل می دهد .
10 ماده گشاد کننده رگ Vasodilator
این ماده که هنوز به طور رسمی مشخص نشده است بسیار شبیه هیستامین می باشد .
در زمان باستان ، زالوها صرفاً به عنوان ابزاری برای خون ریزی استفاده می شدند. از خونریزی به عنوان درمانی برای قسمتهای احتقانی یا ملتهب بدن ،بواسیر درگیر ، بیضه های متورم ، لارنژیت ، روده بزرگ شده انجام می شد. مفهوم اساسی خون ریزی برای از بین بردن خون آلوده برای بازگرداندن سلامتی بود.
طبق گفته های الدور و همكارانش ، دکترنیكاندر كولوفون نخستین پزشكی بود كه روند استفاده از زالو را برای اهداف درمانی گسترده تر آغاز كرد. پس از آن ، استفاده از زالو توسط گالن ، به عنوان یک ابزار پزشکی توصیف شد. علاوه بر آن ، آثار باستانی مانند نوشته های اولیه چینی ، ادبیات باستانی سانسکریت ، فارسی و عربی نیز از کاربرد زالو برای اهداف درمانی یاد کرده بودند. با این حال ، در قرن 18 و 19 ، زالوها در اوج محبوبیت خود در اروپا قرار داشتند ، در نتیجه ، زالوها به یک موضوع اصلی تجارت بین المللی تبدیل شدند.
در طول قرن 19 زالو درمانی دراکثربیمارستانها رایج شد. براساس گزارش منتشر شده ، بیمارستانهای پاریس بین سالهای 1829 تا 1836 حدود 5-6 میلیون زالو استفاده کرده اند و موفق شدند سالانه 15084 کیلوگرم خون کثیف از بیماران تحت درمان حذف کنند. از طرف دیگر ، در سال 1832 ، بیمارستان سنت بارتولوموی لندن تعداد 97 300 زالو برای معالجه بیماران خوداستفاده کرد. استفاده موفقیت آمیز از زالو برای درمان های پزشکی در بیمارستان ها منجر به افزایش چشمگیر تقاضای زالو به ویژه برای گونه H. medicinalis در اروپا شد. متأسفانه ، از طرف دیگر این رشد تصاعدی مصرف منجر به کاهش شدید جمعیت زالو در طبیعت گردید. برای حل مشکل ، بسته های تشویقی در ایالات متحده برای کسانی که قادر به پرورش زالو بودند ، ارائه شده. با گذشت زمان ، پزشکان در سراسر جهان برای درمان بسیاری از بیماری ها از زالو استفاده می کردند ، از دردهای مختلف محلی ، از روند التهابی گرفته تا نفریت ، لارنژیت ، اختلالات چشم ، احتقان مغز و همچنین چاقی و بیماری های روانی.
در سال 2004 ، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تصویب استفاده از H. medicinalis (یک زالو طبی) به عنوان یک وسیله پزشکی در محیط بالینی را صادر کرد. بعد از آن ، در سال 2007 ، تحقیقات گسترده ایی در مورد زالو طبی H. medicinalis مطرح شد. مطالعه ای در مورد شناسایی زالوها از مزارع که آنها را برای اهداف پزشکی کشت می کردند ، نشان داد که بسیاری از زالو های مزرعه Hirudo verbena بودند. از آن زمان تاکنون چندین مطالعه انجام شده است و اکنون ، Hirudo verbana هم به عنوان گونه طبی در درمان بیماریها استفاده میگردد.